Cisza wokół przemocy zabija. Według Światowej Organizacji Zdrowia aż 35% kobietobójstw (z ang. femicide) popełnianych jest przez najbliższych partnerów lub rodzinę. Mimo akcji antyprzemocowych prowadzonych przez organizacje pozarządowe w naszym kraju – kobiety stanowią przytłaczającą większość wśród osób, które doświadczyły przemocy domowej (73% zgłoszeń dotyczy pełnoletnich kobiet, 12% mężczyzn i 15% przemocy w stosunku do dzieci). Zgodnie z oficjalnymi danymi każdego roku około 90 tysięcy kobiet w Polsce doświadcza przemocy domowej – jednak trzeba pamiętać, że ta liczba uwzględnia jedynie te kobiety, które zgłosiły sprawę policji. Szacuje się, że tak naprawdę liczba poszkodowanych Polek może sięgać nawet 800 tysięcy.
Co więcej, jak się okazuje, pandemia i związane z nią reżimy wpłynęły na zwiększenie się przemocy w rodzinie i ogólne pogorszenie dobrostanu kobiet, gdyż to właśnie przemoc występująca wśród partnerów jest najbardziej rozpowszechnioną obecnie formą. Tezę, że COVID-19 bezpośrednio zwiększa ryzyko przemocy wobec kobiet i dzieci, potwierdzają wyniki badań przeprowadzonych przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę na próbie 500 respondentów obu płci. Czytamy w nich m.in.:
- Ponad co czwarty respondent (27,2%) w wieku 13–17 lat doświadczył w okresie od połowy marca do końca czerwca co najmniej jednej z badanych form krzywdzenia.
- W badanym okresie ponad co siódmy respondent (15%) doznał przemocy ze strony rówieśników, co dziewiąty (10,8%) ze strony bliskiej osoby dorosłej. Co 20. osoba (5,4%) była świadkiem przemocy wobec rodzica lub innego dziecka.
- Wykorzystywania seksualnego doświadczyło 10,2% respondentów, w tym 9,2% zostało wykorzystanych seksualnie bez kontaktu fizycznego, a 2,6% respondentów z kontaktem fizycznym.
W odpowiedzi na ten problem Stowarzyszenie Aktywne Kobiety prowadzi liczne działania na rzecz przeciwdziałania przemocy, skupiając się głównie na projektach współfinansowanych w ramach programu Erasmus+ i Europejskiego Korpusu Solidarności. Obecnie prowadzimy projekty „Strefa Wolna od Dyskryminacji” oraz „EMPOWER – Przeciwdziałanie przemocy wśród młodzieży”, a niedawno zakończyliśmy dwuletni projekt pt. „Przełamując ciszę – Przeciwdziałanie przemocy wobec kobiet” (BTS).
W ramach BTS odbyły się między innymi trzy wizyty studyjne: we Włoszech (Vinci), w Polsce (Sosnowiec) i na Węgrzech (Budapeszt), podczas których aktywistki i aktywiści z partnerskich organizacji zwiększyli swoje kompetencje z zakresu rozpoznawania i rozumienia kulturowych i psychologicznych uwarunkowań przemocy w stosunku do kobiet, ze szczególnym uwzględnieniem pośrednich i bezpośrednich form przemocy. Uczestnicy brali udział w różnorodnych warsztatach – poruszono takie tematy, jak komunikacja w relacji, szantaż emocjonalny i strategie szantażystów/szantażystek czy uprzedmiotawianie kobiecego ciała w przekazach medialnych.
Przedstawiciele Polski, Węgier, Hiszpanii i Włoch dzielili się informacjami na temat przemocy motywowanej płcią w swoich krajach, a także spotykali się z organizacjami pomocowymi, aby dowiedzieć się, w jaki sposób można pomagać ofiarom przemocy. Uczestnicy projektu rozmawiali z pracownikami Centrum Interwencji Kryzysowej w Sosnowcu i Crisis Ambulance Association oraz odwiedzili schronisko dla kobiet w Budapeszcie. Jednym z celów „Przełamując ciszę” było stworzenie filmików na zasadzie storytellingu, aby zwiększyć wiedzę na temat przemocy wobec kobiet, zwłaszcza powszechności tego zjawiska.
Doświadczenia wyniesione z BTS zainspirowały nas do dołączenia do akcji 16 dni przeciwko przemocy ze względu na płeć, aby pokazać, jak wielkim problemem jest obecnie przemoc wobec kobiet. Często pozostaje niewidzialna, bo społeczeństwo nauczyło się ignorować i bagatelizować zeznania ofiar, szukać wyjaśnień dla sprawców, normalizować patologiczne zachowania. My, pracownice i pracownicy Stowarzyszenia Aktywne Kobiety, już o tym wiemy, a dzięki nowo nabytej wiedzy możemy jeszcze lepiej działać na rzecz przeciwdziałania przemocy. Najwyższy czas przełamać ciszę!