Ostatnie lata pokazały różne wyzwania dla obywateli Europy. Zdrowie i domaganie się praw podstawowych w tej dziedzinie stały się, bardziej niż kiedykolwiek, głównym tematem w agendzie politycznej i medialnej. Niestety, w czasach niepewności i braku zaufania do instytucji politycznych i mediów głównego nurtu, dezinformacja na tematy zdrowotne rozprzestrzenia się bardzo szybko, powodując głęboki rozłam wśród społeczeństwa europejskiego. Mówiąc o prawach seksualnych i reprodukcyjnych, podczas gdy nauka czyni duże postępy, debata polityczna i polityka proponowana przez niektóre kraje europejskie idą w przeciwnym kierunku, powodując znaczny brak ochrony tych praw. Przyczyniają się do tego również ruchy anty-choice, które szerzą dezinformację. Brak edukacji oraz ingerencja hierarchów religijnych i decydentów politycznych w temat seksualności uniemożliwiają obywatelom podejmowanie świadomych decyzji dotyczących ich własnego zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego.
W jakim celu powstał projekt?
Partnerami projektu są: ASSOCIAZIONE DI PROMOZIONE SOCIALE MAGHWEB (Włochy), REDE PORTUGUESA DE JOVENS PARA A IGUALDADE DE OPORTUNIDADES ENTRE MULHERES E HOMENS (Portugalia) i STOWARZYSZENIE AKTYWNE KOBIETY ze strony Polski.
Grupy docelowe i wpływ projektu:
Poprzez proponowane działanie, partnerstwo chce zaangażować dwie grupy docelowe:
1) Podmioty medialne, dziennikarzy i działaczy organizacji pozarządowych oraz aktywistów społecznych
Wierzymy w ich potencjał rozpowszechniania kluczowych wiadomości związanych z tematem projektu. Zależy nam także, aby dotrzeć do specjalistów od komunikacji medialnej i działań społecznych, żeby pozyskać od nich wiedzę na temat narzędzi, które mogłyby być wykorzystane w różnych krajach na rzecz rozpowszechniania prawdziwych informacji o prawach seksualnych i reprodukcyjnych.
2) Szeroka młoda publiczność
Poza tym, projekt ma na celu dotarcie do szerokiego grona młodych ludzi, aby promować ich upodmiotowienie w zakresie praw seksualnych i reprodukcyjnych.
Partnerstwo postanowiło zaangażować wspomniane grupy docelowe, aby jednocześnie zastanowić się nad tematami i stworzyć odpowiednie środowisko dla przyszłego obywatelstwa europejskiego, które będzie bardziej świadome swoich praw i będzie bezpośrednio uczestniczyć w budowie równej Europy.
Dla każdego kraju partnerskiego zdecydowaliśmy się maksymalnie zawęzić temat w obszarze praw seksualnych i reprodukcyjnych, stosując podejście uwzględniające kontekst każdego kraju i partnera. Przykładowo: działania we Włoszech skupią się na prawie do aborcji; wydarzenia w Polsce będą dotyczyć zagrożeń dla praw seksualnych i reprodukcyjnych w kontekście praw człowieka; aktywności w Portugalii będą polegać na Feministycznej Edukacji Seksualnej (skupiając się na zgodzie, wzajemnej przyjemności i przemocy przemocy seksualnej, praw reprodukcyjnych, takich jak aborcja i pigułka) oraz wpływu pornografii na młodzież.
Projekt ma następujące cele:
Cel ogólny: przeciwdziałanie dezinformacji i obalanie fałszywych wiadomości na temat praw seksualnych i reprodukcyjnych
Cel szczegółowy 1: zwiększenie świadomości młodych obywateli w zakresie praw seksualnych i reprodukcyjnych
Cel szczegółowy 2: wymiana praktyk i metodologii pomiędzy aktywistami w Europie, z naciskiem na podnoszenie świadomości w zakresie praw seksualnych i reprodukcyjnych
Planowane działania przez wszystkich partnerów projektu:
Jednocześnie w każdym kraju
- Krajowe wydarzenie dla ekspertów (Włochy)
- Krajowe wydarzenie dla ekspertów (Polska)
- Krajowe wydarzenie dla ekspertów (Portugalia)
Wspólnie dla wszystkich partnerów
- Międzynarodowe wydarzenie dla ekspertów i obywateli (Włochy)
W czasie jego trwania będziemy wymieniać się dobrymi praktykami i wspólne pracować nad stworzeniem jednej mapy drogowej, która pomoże nam osiągnąć główne cele projektu, w każdym z 3 krajów partnerskich.
Jednocześnie w każdym kraju
- Krajowe wydarzenie dla obywateli (Włochy)
- Krajowe wydarzenie dla obywateli (Polska)
- Krajowe wydarzenie dla obywateli (Portugalia)
Działania w Polsce:
Cel?
▪ zebrać dobre praktyki wśród aktywistów zaangażowanych w działania w dziedzinie praw seksualnych i reprodukcyjnych, w szczególności dotyczące praw reprodukcyjnych kobiet i łamania tych praw jako łamania praw człowieka;
▪ zbudować sieci aktywistów w Polsce;
▪ zrozumieć stan wiedzy ludzi na temat praw seksualnych i reprodukcyjnych, w szczególności na temat naruszenia jako tych praw jako naruszenia praw człowieka;
- STYCZEŃ-MARZEC 2023 Działalność badawcza mająca na celu zrozumienie ogólnego postrzegania praw seksualnych i reprodukcyjnych jako praw człowieka w Polsce, uwzględniająca stanowisko dziennikarzy, aktywistów oraz organizacji pozarządowych.
- MAJ 2023 Organizacja lokalnego wydarzenia dla min. 25 osób zajmujących się tematyką praw człowieka w Polsce, w tym lokalnych aktywistów, przedstawicieli organizacji pozarządowych, środowiska dziennikarzy, decydentów politycznych, prawników i lekarzy. Celem wydarzenia będzie wymiana dobrych praktyk i propozycji walki z dezinformacją oraz uświadamiania na temat praw seksualnych i reprodukcyjnych w Polsce. Ponadto uczestnicy wydarzenia będą mieli okazję do networkingu i nawiązania relacji, które mogą posłużyć w przyszłości do wspólnych działań na rzecz ochrony praw człowieka w Polsce. Organizatorom zależy również na upowszechnieniu informacji odnośnie realizowanego projektu.
- STYCZEŃ-MARZEC 2024 Organizacja 2-dniowej Konferencji i Okrągłego Stołu.
Zaproszenie na spotkanie „Jak rzetelnie pisać i mówić o prawach człowieka?”
Stowarzyszenie Aktywne Kobiety zaprasza na spotkanie „Jak rzetelnie pisać i mówić o prawach człowieka?” Wydarzenie poświęcone będzie przestrzeganiu w Polsce praw człowieka, w tym szczególnie praw reprodukcyjnych kobiet, w świetle aktualnych, polskich przepisów. Do udziału w spotkaniu zapraszamy przedstawicieli mediów, organizacji pozarządowych, instytucji publicznych oraz osoby zainteresowane zagadnieniem.
„Jak pisać i mówić rzetelnie o prawach człowieka”
31 maja w restauracji Sztos w Sosnowcu zorganizowałyśmy spotkanie pt. „Jak pisać i mówić rzetelnie o prawach człowieka”. Wydarzenie to było realizowane w ramach projektu „Moje ciało moją własnością”. Projekt finansowany jest z programu CERV Komisji Europejskiej.
Konferencja na temat praw reprodukcyjnych
Głównym celem tego wydarzenia było omówienie praw reprodukcyjnych kobiet i przeciwdziałanie otaczającym je dezinformacji, zwłaszcza w polskich mediach tradycyjnych i społecznościowych. Podczas wydarzenia zidentyfikowano również i dobre praktyki, które zostaną przekazane organizacjom partnerskim z Włoch i Portugalii podczas międzynarodowej konferencji.
Wydarzenie obejmowało dyskusję panelową z udziałem 3 kluczowych prelegentek:
- Doktor kulturoznawstwa, absolwentka Uniwersytetu Śląskiego, feministka, twórczyni i mentorka ds.
kulturoznawstwa, aktywizmu i projektów herstorycznych. Pasjonatka historii lokalnej, a w szczególności historii kobiet.
w szczególności historią kobiet. Ekspertka ds. komunikacji społecznej z doświadczeniem korporacyjnym i politycznym. - Biografka ważnych polskich postaci historycznych, edukatorka i trenerka.
- Doktor nauk prawnych, adiunkt w INP WPiA Uniwersytetu Śląskiego, członkini zespołu badawczego ds. rozwoju międzynarodowego prawa publicznego.
zespołu badawczego ds. rozwoju prawa międzynarodowego publicznego i praw człowieka, współprzewodnicząca Komitetu ds.
równości i różnorodności na Uniwersytecie Śląskim.
Prelegenci zaangażowali uczestników w debatę na temat leksykonu i terminologii używanej do wyrażania kwestii związanych z reprodukcją kobiet z perspektywy prawnej, aktywistycznej i politycznej. Panel dyskusyjny i debata partycypacyjna były również okazją dla uczestników z różnych organizacji i sieci praw różnych organizacji i sieci działających na rzecz praw kobiet do wypracowania wspólnej definicji praw seksualnych i reprodukcyjnych i reprodukcyjnych.
Związek między prawami człowieka a prawami seksualnymi i reprodukcyjnymi został analizowany podczas dyskusji panelowej i debaty z perspektywy prawnej, politycznej i aktywistycznej, dzięki multidyscyplinarnemu podejściu różnych panelistów i uczestników. Pierwsza prelegentka zwróciła uwagę na historię języka używanego do dyskusji i komunikowania się na temat aborcji i podniosła świadomość na temat różnych aspektów języka buntu.
To wieloperspektywiczne rozumienie praw seksualnych i reprodukcyjnych (prawnych, politycznych, aktywistycznych) zostało uznane za kluczową dobrą praktykę, jeśli chodzi o ochronę i gwarantowanie praw kobiet w tej dziedzinie oraz rozpowszechnianie dokładnych i wiarygodnych informacji na temat zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz praw w tym zakresie.
Następnie podkreśliła potrzebę internalizacji języka, który opiera się kulturze patriarchalnej i wskazała na „radykalne samostanowienie w języku buntu”. Podkreśliła również znaczenie krytyki kapitalizmu z perspektywy feministycznej, konkludując, że sama historia musi zostać zrewidowana z konsekwentnie
spójną perspektywą genderową. Po jej wystąpieniu uczestnicy zostali poproszeni o zastanowienie się nad różną terminologią, na którą są narażeni, jeśli chodzi o prawa reprodukcyjne kobiet i wspólną debatę i opracowanie strategii używania bardziej sprawiedliwego, inkluzywnego języka.
Druga prelegentka mówiła o ewoluującej historii praw kobiet w polskiej polityce od 1993 roku i udziału kobiet w polityce. Następnie uczestniczki współtworzyły z prelegentką oś czasu przedstawiającą najważniejsze momenty historyczny dla praw kobiet w Polsce. Następnie prelegentka skupiła się na braku legalnego dostępu do aborcji w Polsce i ruchu kobiet, który rozwijał się przez lata w celu legalizacji aborcji.
Następnie prelegentka zainicjowała debatę wśród uczestników na temat roli Kongresu Kobiet, największego polskiego kobiecego ruchu społecznego, który walczył o szeroki zakres spraw społecznych kobiet i promował różne inicjatywy na rzecz wzmocnienia pozycji kobiet i równości płci, zdrowia seksualnego i praw reprodukcyjnych.
Ostatnia panelistka omówiła najczęstsze sposoby, w jakie dziennikarze i komunikatorzy medialni nieprawidłowo i niedokładnie przedstawiają procedury niezbędne do przeprowadzenia aborcji. Prelegentka zaprosiła uczestników do wspólnego przeanalizowania treści prasowych dotyczących aborcji, tak aby mogli oni zidentyfikować najczęstsze, dezinformujące narracje na temat aborcji w Polsce.
Na zakończenie panelu dyskusyjnego i debaty partycypacyjnej wszyscy uczestnicy, prowadzeni przez całą grupę prelegentów, zastanawiali się i dyskutowali na temat aborcji w Polsce i przedyskutowali wpływ tej narracji na społeczną percepcję aborcji w polskim społeczeństwie.
Podczas tej dyskusji ostatni panelista zwrócił uwagę na ważne perspektywy prawne dotyczące aborcji, wskazując, że aborcja sama w sobie nie jest prawem człowieka, ale dostęp do tej usługi zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego jest niezbędny do ochrony prawa człowieka do życia, prywatności, równości i niedyskryminacji.
Udało nam się zgromadzić w jednym miejscu 25 osób z różnym doświadczeniem i backgroundem, które wzięły czynny udział w debacie. Zależało nam, aby to nie był wykład taki jak w szkole, tylko prawdziwa rozmowa. Dodatkowo, dzięki naszym staraniom informacje na temat spotkania i jego efektów zostały przekazane na Uniwersytecie Śląskim oraz w lokalnych mediach. Uważamy, że tego typu spotkania i inicjatywy podnoszą świadomość społeczeństwa na te tematy.
25 i 26 marca odbyły się dwudniowe warsztaty pt. „Jak działają współczesne media?”. Odbiorcami zajęć byli uczniowie liceum w Lubinie (woj. dolnośląskie) w wieku 16-19 lat, którzy bardzo aktywnie debatowali na tematy społeczne, praw człowieka, praw kobiet oraz roli mediów jako czwartej władzy.
Głównym celem konferencji było zaangażowanie uczniów szkół średnich w interaktywną debatę na temat tego, jak współczesne media działają w odniesieniu do praw seksualnych i reprodukcyjnych oraz umożliwienie nauczycielom aktywnego udziału w otwartej debacie na temat praktyk na rzecz lepszej edukacji seksualnej i edukacji o związkach dla młodych ludzi. Wydarzenie zaangażowało młodych ludzi (w wieku 16-19 lat) w zbiorową refleksję nad tym, w jaki sposób współczesne media wpływają na informacje o spornych kwestiach społecznych (tj. prawach człowieka, prawach kobiet, prawach seksualnych i reprodukcyjnych, a w szczególności prawie do aborcji) poprzez różne warsztaty i zapewniło nauczycielom przestrzeń i wskazówki do aktywnego udziału w otwartej debacie na temat praktyk na rzecz lepszej edukacji seksualnej i edukacji o związkach dla młodych ludzi, która promuje pozytywne nastawienie do seksu i holistyczne podejście do dobrostanu wśród młodzieży. Debata została skutecznie przeprowadzona w formie okrągłego stołu, gdzie każdy nauczyciel mógł dzielić się, odpowiadać i komentować. Podczas całego wydarzenia prowadzono działania uświadamiające z młodzieżą i nauczycielami, umożliwiając im zrozumienie i promowanie praw seksualnych i reprodukcyjnych jako podstawowych praw w klasie i poza nią. Łącznie zgromadziliśmy 163 osoby z różnych środowisk i z różnym doświadczeniem w dziedzinie praw reprodukcyjnych i mediów, które chętnie dyskutowały na te tematy.
Poniższe pytania przewodnie zostały wykorzystane do poprowadzenia młodych ludzi przez debatę dotyczącą mediów oraz praw seksualnych i reprodukcyjnych:
– gdzie mogę znaleźć informacje i jak mogę czytać współczesny dyskurs medialny, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii społecznych, tj. praw człowieka, aborcji, praw kobiet;
– w jaki sposób współczesne media zarabiają pieniądze?
– dlaczego mediom „nie opłaca się” poruszać pewnych tematów?
– co najbardziej „elektryzuje” odbiorców?
– dlaczego niektóre tematy „klikają się” lepiej niż inne?
– role w mediach, czyli kto zarabia najwięcej?
– czy sztuczna inteligencja zastąpi dziennikarzy zajmujących się drażliwymi, kontrowersyjnymi kwestiami, takimi jak prawa seksualne i reprodukcyjne?
– jak pisać o trudnych tematach?
– gdzie szukać informacji na tematy społeczne?
– w jaki sposób można sprawdzać informacje, które konsumuje się w mediach?
– dlaczego „nie opłaca się” rzetelnie pisać o prawach kobiet?
– co można zrobić jako aktywny obywatel, aby pozytywnie wpłynąć na przekaz medialny?
Jedną z medialnych postaci kultury prowadzących debatę była dziennikarka. Przedstawiła kwestie związane z mediami i ich zagrożenie dla praw seksualnych i reprodukcyjnych, prezentując i dekonstruując narracje głównego nurtu na tematy związane ze zdrowiem seksualnym. Jej wystąpienie obejmowało również perspektywy społeczności LGBTQIA+ oraz sposoby, w jakie członkowie tej społeczności są szczególnie atakowani przez społeczność. Edukatorzy współpracowali również z dziennikarzami, aby wspólnie z uczniami stworzyć wspólną definicję praw seksualnych i reprodukcyjnych. Debaty dotyczyły również polskiego „czarnego” ruchu, tj. ruchu na rzecz praw seksualnych kobiet, który narodził się w Polsce prawie dziesięć lat temu i nadal działa jako strażnik, rzucając światło na aktorów politycznych i niepolitycznych, którzy zagrażają prawom seksualnym.
Wraz z młodymi uczestnikami, dziennikarze i nauczyciele zastanawiali się nad znaczeniem obrońców praw człowieka oraz nad tym, jak ważne jest, aby nawet w społeczeństwach demokratycznych zrozumieć, że prawa są niepewne i utrzymywać wysoki poziom uwagi, aby nie utracić praw, które zostały starannie wywalczone.
Podczas wydarzenia uczniowie mieli również okazję zaprezentować i omówić studia przypadków dotyczące przedstawiania kobiet w mediach, zwłaszcza w odniesieniu do ich ról w społeczeństwie oraz wykorzystywania ich ciał i praw seksualnych w dyskursie politycznym i medialnym. Młodzi ludzie byli bardzo zaangażowani i aktywni podczas całego wydarzenia i podkreślali, że nie mają okazji rozmawiać o prawach seksualnych i reprodukcyjnych w swoim programie nauczania, nawet podczas zajęć z edukacji seksualnej. W rzeczywistości wydarzenie działało również jako bezpieczna przestrzeń, w której mogli otwarcie dyskutować i zadawać pytania na ten temat tabu.
Nauczyciele również wyrazili ulgę z powodu możliwości otrzymania wskazówek i wkładu w dzielenie się lepszymi praktykami edukacji seksualnej i zostali wzbogaceni o nowe pozytywne, fizyczne, psychiczne i społeczne metody i podejścia dotyczące edukacji seksualnej i relacji. W międzyczasie uczniowie stwierdzili, jak wzmacniające było nauczenie się umieszczania seksualności i zdrowia seksualnego w ramach praw człowieka. Poinformowali również, jak ważne jest zaangażowanie w procesy obywatelskie i demokratyczne, aby być gotowym do obrony tych podstawowych praw człowieka z wielu perspektyw i przy użyciu metod partycypacyjnych. Liczne sesje burzy mózgów pokazały, że młodzi ludzie domagali się zmian systemowych w Polsce, które sprawiłyby, że prawa kobiet i prawa człowieka, w tym prawa seksualne, byłyby bardziej szanowane w kontekście kulturowym, społecznym i politycznym kraju. Uczniowie i uczennice byli żywo zainteresowani projektem „Moje ciało moją własnością” i jego postępami, a także poprosili o informacje na temat możliwości uczestnictwa w podobnych inicjatywach. Podczas wydarzenia dowiedzieli się również więcej o programie CERV i jego pozytywnym wpływie na aktywność obywatelską wśród młodzieży.
Spotkanie partnerskie na Sycylii
Pod koniec września wzięłyśmy udział w spotkaniu partnerskim w ramach projektu „My body is my own – Moje ciało moją własnością”, który jest finansowany z programu CERV (Citizens, Equality, Rights and Values Programme) Komisji Europejskiej 
odbywającego się na Sycylii. Przez cztery intensywne dni dyskutowałyśmy z partnerkami z Włoch z organizacji Maghweb i z Portugalii REDE de Jovens para a Igualdade na temat praw reprodukcyjnych, bezpiecznej aborcji i przyszłości Polek, Portugalek oraz Włoszek.
Pierwszego dnia opowiadałyśmy o naszej dotychczasowej działalności, o sytuacji kobiet w Polsce, Włoszech i Portugalii oraz poruszyłyśmy trudne tematy dot. aborcji oraz jej dostępu w naszych krajach.
Drugiego dnia zajęcia dotyczyły analizy dyskursu medialnego, jaki jest prowadzony w naszych krajach na temat legalnej i bezpiecznej aborcji oraz praw człowieka. Doszłyśmy do kilku ciekawych wniosków, m.in. tego, jak bardzo istotny jest język w komunikacji. Na co dzień zdarza nam się zapominać o tak trywialnej rzeczy jak to, że słowa mają znaczenie. To, jakim językiem opisujemy otaczający nas świat podświadomie nam go kreuje. Miejmy na względzie, że nie powinno się używać niektórych określeń tj. „aborcja na życzenie”, gdyż są one bardzo stygmatyzujące i krzywdzące.
Po południu udałyśmy się do miejskiej biblioteki, która okazała się bardzo niezwykłym miejscem. To właśnie tam mieści się siedziba feministycznej organizacji UDI, która powstała pod koniec II Wojny Światowej i pomagała włoskim kobietom oraz dzieciom. Wieczorem jak zawsze był czas na podsumowanie.
Trzeciego dnia zostałyśmy podzielone na grupy, w których dyskutowałyśmy na temat tego, jak wygląda oficjalna edukacja seksualna w naszych krajach, kto przekazuje dzieciom wiedzę na temat ich bezpieczeństwa, kto je uczy mówić „NIE” oraz zgłaszać problemy do odpowiednich organów. Niestety Polska na tle Portugalii i Włoch nie wypadła pozytywnie jeśli chodzi o systemowe rozwiązania. Na szczęście – jak wspólnie ustaliłyśmy – mamy w kraju nad Wisłą też nauczycieli, którzy mają na celu dobro dzieci i młodzieży i robią wszystko, by przekazać aktualną, obiektywną wiedzę na temat anatomii człowieka, praw reprodukcyjnych, zdrowia reprodukcyjnego, bezpiecznego seksu oraz zdrowia psychicznego.
