Najpierw do Lyonu – 24 godziny. Potem szybkie francuskie śniadanko i przesiadka do Barcelony – 9 godzin. W końcu nocleg, z rana rzut oka na Sagradę Familię, kolejny autobus – 3 godziny do Calaceite, a stąd już prosta droga do Cretas. Ufff jesteśmy. Dotarliśmy do miejsca, w którym w końcu możemy sobie pozwolić na spowolnienie.
A tu zaskoczenie, bo choć nasza gospodyni mówi po angielsku, reszta naszych farmerskich towarzyszy nie zna angielskiego. ¿Baño? ¿Comida? Co? Wrzuceni na głęboką wodę, początkowo nie sądziliśmy, że to najlepsze co mogło nam się przydarzyć. W trakcie naszej super-ekspresowej praktyki hiszpańskiego, już po tygodniu w barze zamawiamy karczochy – quiero pagar la cuenta (poproszę rachunek), con trajeta, por favor (zapłacę kartą).
A hiszpański to nie wszystko. Przede wszystkim uczymy się jak działa ogród, co robić, żeby rośliny nie umarły, gdy nie padało od 50 dni, a w październiku mamy 20°C. Zaczynamy od plewienia… ¿esto es bien o no? ¿y esto? (to jest dobre? a to? – mówię pokazując na chwasty lub może jadalną roślinę). Powoli brniemy przez wszystkie nazwy jadalnych roślin… ¿la berenjena? (bakłażan) Łatwo nie jest. Ponadto, okazuje się, że nauczyć trzeba się także wielu prozaicznych rzeczy – jak jeżdżenie taczką, kopanie łopatą czy rozpalanie w piecyku na drewno (problemy dzieci miasta).
Mimo, że Hiszpania to też potrafi tu być trochę zimno. Momentami klimat przypomina w dość dużym stopniu ten pustynny – w dzień potrafi tu być bardzo, bardzo gorąco – od przygrzewającego Słońca, a gdy tylko Słońce zajdzie, ciepło momentalnie ucieka. I la estufa (piecyk) okazuje się być niezbędna do dalszej egzystencji.
A skojarzenie z pustynią bynajmniej nie jest przypadkowe. Farma, na której jesteśmy jest nową adaptacją starego gaju oliwnego. W związku z tym mieliśmy okazję zbadać ciemną stronę produkcji oliwy. Otóż, standardowe uprawy drzew oliwnych są zazwyczaj specjalnie przesuszone, ponieważ wtedy drzewa dają bardziej oleiste owoce. Jadąc przez Aragonię i obserwując gaje oliwne nie zobaczymy pod drzewami żadnej roślinności – co więcej – nawet zauważyliśmy parę razy, jak niektórzy specjalnie uklepują glebę dookoła drzew oliwnych tak aby jak najmniej wody przedostawało się w głąb gruntu. Dzięki temu nawet jeśli pada duży deszcz woda dosłownie spływa po powierzchni. Tym bardziej widzimy, że zrównoważone uprawy w trosce o bioróżnorodność, które praktykujemy na Kurkum Farm są tym ważniejsze.
Kolejny aspekt życia na farmie to naturalne budownictwo. W dużej mierze sprowadza się to do zwożenia piedras (kamieni) z arriba (góry). Farma jest dość rozległa i osadzona na kilku poziomach. Na najwyższym znajduje się malutki (pequenito) kamieniołom. Chcąc coś zbudować bierzemy taczki i zasuwamy na górę. Na szczęście z załadowaną taczką jest już z górki :). Za zaprawę służy nam ziemia, taka zwykła w której rosną rośliny, a do tego odrobina słomy i drewna. Z tych materiałów zbudowane są główne budynki użytkowe na farmie – kuchnia, prysznic i szopa na narzędzia. Sami również mamy już niewielki wkład w tworzenie tego miejsca. Przed kuchnią naszymi rękami powstał niewielki terasowy ogródek na zioła i warzywa.
Jak widzicie wszystko tutaj na farmie ma sens i swoje głębokie znaczenie. Nawet taka prozaiczna czynność jak korzystanie z toalety. Bo widzicie, u nas na farmie nie korzysta się tak po prostu z toalety, u nas się zasila kompost. Czy myśleliście kiedyś ile rocznie w skali świata marnuje się składników odżywczych, których moglibyśmy dostarczyć glebie na uprawy. Marnują się one tylko dlatego, że nasze systemy zarządzania ściekami i produkcji nawozów sztucznych to dwa kompletnie odrębne systemy. Tymczasem może okazać się, że kompostowanie to śmiertelnie poważna rzecz. Finalnie taki “przepracowany” kompost złożony zarówno z szczątków organicznych jak i toaletowych, pachnie i wygląda dokładnie tak samo jak ziemia, którą kupujemy w workach do roślin doniczkowych. Pomyślcie o tym.
Pozdrawiamy z nie-zawsze słonecznej Hiszpanii
Patryk i Dorota